لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

در حیطه علم النفس فلسفه اسلامی، حس مشترک به عنوان قوه ای ادراکی مطرح شده است که مفاهیم حسی، مفاهیم جعلی، و مفاهیم شهودی را ادراک می کند. این مقاله، در دو حوزه وجودشناختی و معرفت شناختی، به بررسی حس مشترک پرداخته است. فلاسفه مسلمان از دوره ابن سینا با طرح مساله وحدت نفس و تنزل وجودی قوای نفس به حوزه مفهوم و اسم، به نوعی تقلیل گرایی وجودشناختی در باب حس مشترک جهت می یابند. در بستر معرفت شناختی، در این مقاله، ابتدا ادراکات حس مشترک به لحاظ حصولی و حضوری بودن بررسی، و سپس با طرح مساله نمای مطابقت در حکمت سینوی، نگاه ویژه ابن سینا به این مساله تبیین شده است. در نهایت، با طرح نظریه حرکت جوهری از دید ابن سینا (و اقتران با نگاه معرفتی ویژه ای که ابن سینا به حس مشترک دارد)، چالش فقدان محوریت اطلاقی معرفت از دیدگاه وی تاحدودی مرتفع شده است. حاصل این اقتران، گونه ای از معرفت شناسی خواهد بود که معرفت شناسی تشکیکی نامیده شده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

در میان قوای ادراکی نفس، حس مشترک وضعیت ویژه ای دارد. ارسطو بی آنکه از آن تصویری ارائه دهد، کارکردهایی چون ادراک محسوسات مشترک و بالعرض و تشخیص وجوه تمایز میان اشیا و ادراک احساس را به آن نسبت می دهد. در حالی که ارسطو به صراحت تلقی از حس مشترک را به عنوان قوه ای در کنار حواس پنج گانه رد کرده است، ابن سینا و پیروان او آن را به عنوان یکی از حواس باطنی مورد توجه قرار می دهند و برخی از نقش های نفس را از او می دانند. فیلسوفان اسلامی به ویژه ابن سینا با رفع برخی ابهامات و بیان ادله ای برای اثبات وجود حس مشترک و برشمردن نقش هایی دیگر، نظریه ارسطو را تقویت نمودند. به نظر می رسد حس مشترک را حداکثر می توان همچون مجمعی برای قبول و ادراک محسوسات به شمار آورد. این قوه به عنوان مرکز مدیریت یا رئیس حواس ظاهری عمل می کند، حواس را به کار می گیرد و سپس محسوسات را ادراک می کند. در این صورت، صدور هر نوع حکم باید کاری از سوی نفس یا قوه فکر قلمداد شود. با وجود آنکه مباحث نفس شناسی ارسطو و ابن سینا همواره مورد توجه خاص صاحبان اندیشه بوده است و هر یک از ایشان به سهم خود بر غنای این بحث افزوده اند، باید گفت که هنوز هم پرسش هایی درباره ارتباط و تعامل میان نفس، حواس ظاهری و حس مشترک و قوه فکر مطرح است که تنها با مطالعه دقیق مباحثی چون ادراک حسی، خیال و قوای نفس به نحوی شایسته وضوح می یابد.

1یکی از مباحث ادراکات بصری، عارض شدن اختلال دوبینی یا لوچی در برخی انسان هاست که در این صورت اشیای خارجی دو بار دیده می شوند. ابن سینا اولین فیلسوف مسلمانی است که درصدد یافتن علل عارض‏ شدن این اختلال به قوۀ بینایی انسان برمی آید. هدف این پژوهش بررسی علت دوبینی در حکمت سینوی است. روش این پژوهش از نوع تحلیلی ـ انتقادی است که با رجوع به منابع کتابخانه ای به بررسی اختلال دوبینی در حکمت سینوی می پردازد. عواملی که ابن سینا برای تبیین این پدیده ارائه می دهد بر مبنای کارکرد حس مشترک و نقش آن در دریافت و ادراک صورت های حسی است. با توجه به این که حس مشترک، قوه ای است که ادراکات همۀ حواس پنج گانه به آن وارد می شوند و این قوه نقش اساسی در ادراکات حسی دارد، از منظر ابن سینا تطبیق نیافتن صورت های علمی در آن، اختلال در آلات یا اعضای مادی، تخیل دو صورت علمی از یک شیء خارجی و ورود آن به حس مشترک از دلایل روی دادن اختلال دوبینی در انسان هستند.

این نوشتار تلاشی است برای نشان دادن این امر که چگونه نقد سوم کانت مستعد پاسخ گویی به پرسشی است که می توان آن را مسئله ی اساسی فیلسوف استعلایی نامید: چطور می توان قواعدی داشت که از یک سو دارای اعتبار کلی و ضروری باشد و از سوی دیگر با واقعیت های عملی زندگی انسانی سازگار باشد؟ می توان گفت کانت در نقد قوه ی داوری این مسئله را به این صورت مطرح می کند که چگونه می توان برای احکام زیبایی شناختی به کلیت و ضرورتی دست یافت که با کلیت و ضرورتِ عینیِ احکام طبیعی و اخلاقی متفاوت باشد. توانایی نقد سوم در حل این مسئله به استفاده ی کانت از مفهوم حس مشترک بازمی گردد. بنابراین در این نوشتار با تمرکز بر مفهوم حس مشترک نشان داده می شود که چگونه نقد سومِ کانت می تواند بستری مناسب برای حل مسئله ی یادشده فراهم کند، به طوری که پیامدهای آن در فلسفه ی هگل و رویکردهای ویتگنشتاین، به ویژه ویتگنشتاین متأخر نیز دنبال شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

اختلال سایکوتیک مشترک نوعی اختلال سایکوتیک است که دو یا چند نفر به طور مشترک به آن مبتلا می شوند. مورد اولیه معمولا یک بیماری سایکوتیک عمده دارد و موارد ثانویه که افرادی وابسته و تلقین پذیر هستند، علایم سایکوتیک مورد اولیه را پذیرفته و بیمار می شوند. این اختلال نادر است و فقط به صورت موردی گزارش شده اند. در این مقاله موردی از اختلال سایکوتیک مشترک گزارش شده است.خانواده دوشیزه - الف به صورت منزوی از دیگر افراد جامعه زندگی می کند. در این شرایط اعضا خانواده در معرض استرس های مختلف قرار می گیرند و مستعد به مشکلات روان پزشکی هستند. به عنوان یک توصیه بهداشت روانی، تشویق خانواده ها برای داشتن روابط سالم بر اساس موازین شرعی و اخلاقی با دیگر افراد جامعه، باید مورد توجه قرار گیرد.